De top 20 gemeentes in Nederland met de meeste variatie in verzakking.
Verzakking door het hele land: een vergelijking
Scheve huizen, verzakkende straten, verschuivende dijken en uitdrogende natuurgebieden. De nieuwe interactieve bodemdalingskaart 2.0 geeft inzicht in landelijke bodembewegingen met een ongekend detailniveau van meer dan een kwart miljard meetpunten over de afgelopen 4 jaar. Iedereen kan nu kennismaken met de InSAR dataset die inzichten over infrastructuur door het hele land kan ondersteunen.
SkyGeo heeft de beelden van ESA radar satelliet Sentinel-1 verwerkt tot tijdseries van verzakking op honderden miljoenen meetpunten, conform de specificaties van Rijkswaterstaat. De recent gepubliceerde bodemdalingskaart 2.0 data maken het mogelijk om zonder handmatige metingen de verzakkende gemeentes zeer kwantitatief en gedetailleerd met elkaar vergelijken.
Met deze data van de bodemdalingskaart 2.0 hebben we een rangschikking van gemeentes op basis van variatie van verzakking. Het eerste nieuwe inzicht uit de rangschikking, gemaakt door SkyGeo, was een verrassing. De top 20 van gemeenten met de meeste variaties in verzakking van Nederland tussen 2015 en 2019 laten een paar onbekende namen zien.
De lijst met verzakkende gemeentes in ons land werd bij de laatste beleidsmatig uitgevoerde meting aangevoerd door Gouda. Delen van de prachtige historische stad zakken daar al decennia met enkele centimeters per jaar, waardoor bij een hoog waterpeil de monumentale kades al over beginnen te lopen.
Verzakking: verschillende oorzaken … en gevolgen
Elke gemeente heeft zijn eigen zakkingsproblematiek. Voorheen kwamen bij de metingen vooral gemeenten in het Westen des lands onder de aandacht die met ondiepe compactie worstelen, zoals dus Gouda. Hierbij klinkt de bovenste veenhoudende bodemlaag in, vooral door verlagingen van het grondwaterpeil. De relatief zeer warme droge zomers van afgelopen jaren hebben zeker bijgedragen aan de verzakkingen bij gemeentes op veengrond. Wat er in die gemeentes zakt zijn de straten en de tuinen, maar niet de huizen. Geen van de gemeentes in de top 20 zal verrast zijn met verzakking te maken te hebben, maar het is nu beter mogelijk om alle gemeentes objectief met elkaar te vergelijken.
De nieuwe aanvoerder van de ranglijst heeft te maken met een heel andere problematiek. In Veendam worden de hoge variaties voornamelijk veroorzaakt door de lokale zakkingskom boven het diep gelegen Veendamse Zoutkussen. Zo’n zakkingskom is een na-ijlend verschijnsel dat vaak voorkomt in gebieden waar diepe mijnbouw, zoutwinning of gaswinning plaatsvinden. Veendam is overigens de enige gemeente uit het Noorden in de top 20. Verder zijn er Gemeentes in Zuid Limburg waar de variaties juist veroorzaakt worden door grond die omhoog komt, met het stijgende grondwaterveranderingen dat terugloopt in de diepe mijnen.
Kortom op landelijk niveau komen bijna alle regio’s aan de beurt. Maar vooral de gemeentes in de regio Drechtsteden en directe omgeving blijven sterk vertegenwoordigd in de ranglijst. Gemeente Diemen en Almere zijn de enige vertegenwoordiger van de regio Groot Amsterdam in de top tien.
De rankschikking van gemeentes in kaart
De top 20 gemeentes met laagste stabiliteitsindex gemeten met data uit bodemdalingskaart 2.0:
- Veendam
- Sliedrecht
- Krimpen aan den IJssel
- Gouda
- Diemen
- Schiedam
- Hardinxveld-Giessendam
- Barendrecht
- Zwijndrecht
- Papendrecht
- Terschelling
- Krimpenerwaard
- Ridderkerk
- Hendrik-Ido-Ambacht
- Brunssum
- Capelle aan den IJssel
- Vlieland
- Oldambt
- Almere
- Sittard-Geleen
Alle 355 gemeentes in Nederland hebben te maken met een bodem in beweging, dat wisten we al sinds Bodemdalingskaart 1.0. Lokale verschillen in bodemdaling kunnen flinke gevolgen hebben voor de levensduur van leidingen voor gas en water, wegen, riolen, kabels, en andere infrastructuur.
Voor beleidsmakers van de meeste gemeentes is funderingsproblematiek veroorzaakt door bodemverzakking een bekend probleem dat een belangrijk deel van het gemeentelijk budget opeist. Nu kunnen we dit dus vergelijken.
Heb je InSAR al geoptimaliseerd voor jouw gemeente?
Als je zelf beleidsbeslissingen wil gaan maken met InSAR, wij hebben de kennis hoe andere gemeentes dit aanpakken. Lees daarom onze praktijkcases hoe van satellietdata echte informatie voor onderhoudsplanning wordt gemaakt.